8 Μάρτη - Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας

Μάρτιος 2008
Οι γυναίκες «γιορτάζουν» και θυμούνται ότι στις 8 Μάρτη 1857 οι ράφτρες και υφάντρες της Ν. Υόρκης βγήκαν δυναμικά στους δρόμους να διεκδικήσουν ανθρώπινους όρους εργασίας και καλύτερο μεροκάματο, βροντοφωνάζοντας το πρώτο οργανωμένο όχι στον αυταρχισμό και την εκμετάλλευση. Ο ξεσηκωμός αυτός στάθηκε ορόσημο και αφετηρία αγώνων των γυναικών όλου του κόσμου, για ισοτιμία, συμμετοχή στην παραγωγή, κοινωνική καταξίωση, για το δικαίωμα να έχουν λόγο στις αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή και το μέλλον τους, για τη Δημοκρατία, Ελευθερία και Ειρήνη. Από τότε η 8 Μάρτη είναι μια επέτειος - σύμβολο των αγώνων, των θυσιών, αλλά και των κατακτήσεων όλων των γυναικών του κόσμου.

Η βιομηχανική επανάσταση, που στηρίχτηκε κατά πολύ στις γυναίκες (και τα παιδιά), ως φτηνότερη εργατική δύναμη, έφερε μαζί της το συνδικαλισμό και τις απεργίες. Έτσι η γυναίκα άρχισε να συνειδητοποιεί τη διττή φύση της ανισοτιμίας της: την ταξική (γυναίκα - εργασία, αμοιβή / εργοδοσία) και τη φυλετική (γυναίκα - άνδρας).

Για να αποκτήσει την ισότιμη θέση που της ανήκει στην κοινωνία πρέπει να λύσει και τα δυο αυτά δεσμά της. Όποιος παραβλέπει τη μια πλευρά ακολουθεί λαθεμένες πρακτικές για τη λύση του γυναικείου ζητήματος. Έτσι εξηγείται και η αναποτελεσματικότητα του νεοφεμινιστικού κινήματος τις προηγούμενες 10ετίες, που ανέδειξε μόνο τη φυλετική πλευρά του θέματος. Από την άλλη αν σταθούμε μόνο στην ταξική φύση της γυναικείας εκμετάλλευσης και αγνοήσουμε τις φυλετικές διακρίσεις, που έχουν να κάνουν με το εποικοδόμημα της ανθρώπινης συνείδησης, με αντιλήψεις βαθιά ριζωμένες σε πολιτισμούς και θρησκείες, και που στηρίζουν τη φιλοσοφία τους σε πατριαρχικές δομές της κοινωνίας, είναι σαν να αμφισβητούμε την αναγκαιότητα ύπαρξης του γυναικείου κινήματος.

Η οργανωμένη όμως πάλη των γυναικών, μέσα από τους συλλόγους τους, κατέγραψε σπουδαίες κατακτήσεις για τα οικογενειακά, τα κοινωνικά, τα πολιτιστικά δικαιώματα των γυναικών (αρκεί να θυμηθούμε ότι η γυναίκα δεν είχε δικαίωμα εργασίας χωρίς την υπογραφή του συζύγου, δεν δικαιούτο βιβλιάριο τραπέζης στο όνομά της, δεν είχε πρόσβαση στη μόρφωση, δεν συμμετείχε σε αθλητικούς αγώνες, δεν είχε ψήφο!!! - είχε όμως μικρότερο μεροκάματο για την ίδια εργασία!).

Μ' αυτές τις κατακτήσεις (κι άλλες πολλές), που θεωρούνται σήμερα αυτονόητες, (δεν είναι όμως), η νέα γυναίκα κινείται, ζει και ωριμάζει σ' ένα κλίμα πλαστής ισότητας σε όλα τα επίπεδα της ζωής της. Και δυστυχώς - αν δεν κατανοήσει το πραγματικό περιεχόμενο της ισοτιμίας της - θα «άγεται και θα φέρεται» από ιδεολογήματα, πρότυπα και παραφιλολογίες, που έχουν σκοπό να την κρατήσουν ευέλικτο και φτηνό εργατικό δυναμικό, σεξουαλικό αντικείμενο, τεκνοποιητική μηχανή, με χειραγωγημένη συνείδηση, με μικρές ή καθόλου αντιστάσεις, και προπαντός μακριά από κινήματα και διεκδικητικούς αγώνες. Έτσι θα παίζει στην οικονομία το μπαλαντέρ, ανάλογα με τις ανάγκες του κεφαλαίου, το οποίο τις γυναίκες ρίχνει πρώτες στην ανεργία, πρώτες στη μερική απασχόληση, στη μερική αμοιβή, στη μερική... ζωή.

Η γυναίκα σήμερα όμως ξέρει ότι η εργασία δεν είναι μόνο χαρά, αλλά πρωταρχικός παράγοντας, το οξυγόνο, για να προχωρήσει η ισοτιμία της. Μέσα από την εργασία αποκτάει η γυναίκα την οικονομική της ανεξαρτησία και τη χειραφέτησή της. Αντίθετα η ανεργία, εκτός του ότι οδηγεί σε χαμηλότερο μεροκάματο για όλους, σε εντατικοποίηση της δουλειάς, σε κατάργηση ασφαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων, σε χτύπημα του συνδικαλισμού, σε πολιτική ομηρία, για τις γυναίκες. Ειδικά έχει και πρόσθετες ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις:

απώλεια αυτοπεποίθησης (ό,τι πιο πρόσφορο για μεγαλύτερη εκμετάλλευση κι επιστροφή στα του «οίκου»)
ανασφάλεια, συμβιβασμό και αποδοχή των αντεργατικών μέτρων (συμβόλαιο μη τεκνοποίησης για ένα χρονικό διάστημα, δουλειά χωρίς ένσημα, δουλειά χωρίς αμοιβή για μια συστατική επιστολή, κ.ά.)
εξάρτηση (για το σύστημα βολικός ο κόσμος των παραισθήσεων παρά ο δρόμος του αγώνα)
βία και κακοποίηση (ακραία φυλετική διάκριση για την πιο βάρβαρη εκμετάλλευση)
πορνεία (εναλλακτική πρόταση στις νέες άνεργες) (Γερμανίδα πτυχιούχος 25χρονη άνεργη έχασε το επίδομα ανεργίας όταν αρνήθηκε τη θέση που της προτάθηκε από τον αντίστοιχο ΟΑΕΔ σε ...οίκο ανοχής!)
Έτσι το όλο σύστημα κρατάει «δεύτερη» τη γυναίκα και για να καρπώνεται μεγαλύτερο κέρδος από την εργασιακή της δύναμη και για να την χειραγωγεί ευκολότερα πατώντας στην από αιώνες συντηρητική γυναικεία συνείδηση, στην οποία επενδύουν όλοι οι ιδεολογικοί μηχανισμοί. Κομβικό σημείο είναι η βιολογική επιταγή της μητρότητας.

Τι απομένει επομένως για την κάθε γυναίκα (εργαζόμενη και άνεργη) από το να αντισταθεί στην πολιτική των αναδιαρθρώσεων στον τομέα της εργασίας και της παιδείας; Κι αυτό γίνεται στο βαθμό που η καθεμία μας έχει κατανοήσει ότι

Είναι δικαίωμα ζωής η σταθερή δουλειά με όλα τα ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα που συνεπάγεται
Είναι δικαίωμα ζωής ο ελεύθερος χρόνος να τον διευθετεί η γυναίκα στην οικογενειακή, πολιτιστική, κοινωνική ή πολιτική ζωή.
Να κτίζει τις διαπροσωπικές σχέσεις, τον έρωτα, πάνω στην αλληλοεκτίμηση, αλληλοσεβασμό, την αμοιβαία κατανόηση χωρίς το άγχος να αρέσει μόνο ως σεξουαλικό αντικείμενο.
Να γεννά, να μορφώνει και να ανατρέφει παιδιά σε σύστημα υγείας, παιδείας και πρόνοιας, νιώθοντας την αναγνώριση της πολιτείας γι' αυτή τη σημαντική από τη φύση αποστολή της.
Κόντρα λοιπόν στο πισωγύρισμα αυτό το μήνυμα στέλνει η 8 Μάρτη κι όχι της γυναικοπαρέας στην ταβέρνα εξομοιώνοντας τη μέρα με εκείνη του Βαλεντίνου ή της Αποκρεάς.

Ελένη Λάμπρου